Ahadiyet nedir?
Hakk’ın şahsı ile vücud olarak tek varlık oluşudur. Bu sebepten dolayı Hakk şahsı ile vücudta mutlak varlıktır. Bu da yanında kimse bulunmadan, varlığı ile kaim ve daim olan Hakk’ın varlık olarak hakikat bilgisidir.
Eşya üzerinde, eşyanın birebir bütünselliğine şahadet ederek, kuvvetler üzerinden her türlü oluşun bütünsel durumuna ilahlık sıfatları yükleyerek teklik düşüncesine ulaşmak akli olarak putperestlik ile ilişkilendirilebilinir. Tasavvufta teklik kavramı (ahadiyet) yukarıda tanımlanan Hakk’ın şahsi sıfatı için kullanılır. Cenab’ı Hakk’ın şahsı üzerinden anlamlandırılarak, eşya üzerinde Tek olanın seyri (vahidiyet) müşahede edilmeye çalışılınır. Böylesi bir seyirde eşyaya ilahlık atfedilmez. Eşyaya aşkın bir bakışımla, eşya üzerinde tek olan Allah müşahede edilmeye çalışılır. Bu da hanif dinde tevhidin gerekliliğidir.
Eşya üzerinden teklik kavramının anlamlandırılışı ile Cenab’ı Hakk’ın şahsının tekliği üzerinden teklik kavramının vahidiyet düzeyinde anlamlandırılışı karıştırılmamalıdır. Eşya ve eşyanın kuvvetleri üzerinden teklik anlayışı bizleri materyalist bir yaklaşımda ateist ve panteist çizgilerde düşüncelere götürür.
Bize düşen, iman ile Cenab’ı Hakk’ın şahsının eşya üzerindeki varlık seyrini eşyaya ilahlık yüklemeden müşahede etmektir. Eşya ve eşya üzerindeki kuvvetler üzerinden bütüne varmak nesnel bir düşünce olup, tinsel düzeyde bize manevi bir zevk ve olgunluk vermeyecektir. Böylesi yaklaşımlar, tinsellik ile kıyasda, ilkesi mutlak şahsa dayanmadığı için “ne için” ontolojik sorusuna cevap veremezler. İman eden bizler, Hakk’a olan imanımız doğrultusunda tinselliğimizi Hakk’ın şahsında buluruz.
Tinsellik Hakk’ın şahsı ile anlam kazanır, eşya ile değil. Eşya, Hakk’ın şahsına varım için araçtır. Hakk’ın şahsı üzeri edindiğimiz teklik anlayışı doğrultusunda nesnel olarak çokluktan bütûna varmak değil. Tinsel olarak bütûndan bakışımda, Hakk’ın eşya üzerindeki tavırlardaki bütünsel seyrine şahit oluruz.
Tasavvuf Sohbetlerimizi ücretsiz dinlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Ahadiyet ne demek? Paylaşın:Ferid-ün Efrad
Ferid benzeri olmayan, yekta, tek anlamlarına gelse de ferid Hakk şahsının yekliği ve benzersizliğinden kinaye ahadiyet içkinliğinde Hakk şahsı için kullanılır....
Tevhidin Düşünce Prensipleri
Tevhidin düşünce prensipler, Hakk’a olan inancımız doğrultusunda ilkesel düşünmemizin zorunluluğudur. Bunlar: 1) Allah 2) Allah’ta 3) Allah’tan 4) Allah’la 5) A...
Bevâdih
Kulun kalbini ilham ve hâtır üzeri hadiseler veya hakikat bilgisi üzeri istila eden manâlara bevâdih denir. Bevâdihin kalbte vuku bulan, salikin her türlü kabzı...
Bürhan
Bürhan kanıt, hüccet, delil anlamlarına gelir. Hakk’ı batıldan, gerçek olanı gerçek olmayandan ayıran akli delile bürhan denir. Bürhan akli olarak kalbi mutmain...
Hanifilik
İslam her ne kadar toplumsal düzeyde şartlar ile biçimlenerek sureten ümmet olarak toplumsallıkta fıtrat dini olsa da, insan fıtratının sireti gereği hanifik ta...
Zühd
Dünya işleri ve menfaatlerinden uzaklaşarak sufilerin nefsani arzu ve isteklerinden kurtulmaya çalışmaları ve kendilerini ibadete vermelerine zühd denir. Bu ba...
Terk-i Dava
Her türlü keyfi, felsefi, bilimsel ve dini noktada, kendisini belli bir itikat üzeri sınırlamış olanın iddialarını hüsn-ü zann üzeri kalb açıklığı ile bırakması...
Aşkın
Aşkın kavramı felsefede kullanılan, tasavvufta kulanılmayan bir kavramdır. Lakin tasavvufta tanzih ve teşbih görüşünün temel taşı esma düzeyinde Hakk’ı işaretti...
İbadet
İbadet, ibadet edilenin iradesini yerine getirilmesi için, ibadet edilene sonuçta hizmet etmektir. Hizmet Hakk’ın iradesinin yerine getirilişidir ki bu açıdan ...
Vech
Salikin, Hakk’ı sıfat, esma ve ayette biçimlendiği tavırlarında ferasetinin yetkinliği ile müşahede edişinde beliren ilahi tavırlarının zuhur hâline vech denir....