Sarktı nedir?
Bunlar dahilinde “sarktı” olarak geçen bir mertebe vardır ki o da kulluk perdesinde bulundurduğu kuluna Hakk’ın ahadiyetindeki hiçbir şeye benzemeyen sonsuzluk veçhesinde melâike tavrı ile zuhurda görünüşüdür. Genelde bu mertebe seyrinde Hakk kuluna, kulunun mevcud varlığı biçiminde melâike tavrı ile görünür.
Bu seyir hâli Hz. Sıddik’ın Allah’ı zuhurda olarak Hz. Peygamber üzerinden görüşü sebebiyle, mürşid-i kâmilden zuhura gelen olarak Allah’ın kuluna sarkışı mahiyetinde de kürei- arzda gerçekleşir.
Bu tecelli-i zati, bekâ âlemlerinde sarktı tabiri ile adlandırılırken, arz-ı kürede zuhur tabiri ile anlamlandırılmış olunur. Kulun âlemler üzerinden fakrda iken Hakk’ı zuhurda bulduğu hâl de bu anlatılanlardandır.
Anlatlanlarda dikkat edilmesi gereken, kulun gözü ile gördüğünü kalbi yalanlamaması hâli üzeri Hakk’ı zuhurda müşahede edişidir. Bu seyirde sureti Hakk yapma yoktur; Hakk’ın suret üzerinden kulluk perdesi olan hile-i rabbanisinde müşahede edilişi söz konusudur.
Cûd (Cömertlik)
Cûd eli açık, ihtiyaçlı olanlara yardım etme anlamını taşır. Cûd, açlık, yoksulluk ve her türlü yoksunluk gibi durumlarda olana, ihtiyaçlı olanın ihtiyacını on...
Mürşid-i Kâmil
Esma-i hassının bekâ seyrinde Hakk’ın üzerinde ilahi sıfatları ile tecelli ettiği, peygamber varisi olan, muhabbet ve hizmetinde ferasetinin yetkinliği ve tasar...
İmanda Tazelenme
İmanda tazelenmei kulun kabz hâli sırasında gınâ’da iken Cenab’ı Hakk’ın kuluna himmet vermesi iledir. ...
Terbiye
Kulun beden, duygu, düşünce ve nefsani hâllerinin tamamında Hakk’ın muradı üzeri fıtratıyla uyumlu, ahlakta hakkınca yaşama tavırlarında bulunmasıdır. Bu da tak...
Lütuf
Kulun gayret ve mücahedesi sonucunda çalışmalarının karşılığı dışında Hakk’ın kuluna hususen nimette ikramlarda bulunmasıdır. Nimet ve lütuf arasındaki en büyü...
Dua
Hakk’ın iradesi sonucunda, kulun Hakk’tan, aciz olduğu bir meselede yardımını ve ihtiyaçlı olduğu şeyi kâlde murad etmesi durumuna dua denir. Dua, kulunun Hakk...
Yalan
Hakk’ın varlığını inkâr etmek veya Hakk’a ortaklar, kızlar, çocuklar atfederek O’na iftira etmek veya O’nu gaybında ait buyurduğu olacakları inkâr etmek yalana ...
Dert
Musibetlerin saliğin kalbinde oluşturduğu keder, kaygı ve tasa hâllerinin sıkıntıda kabz olmuşluğunun hâli üzeri acı, çaresizlik ve acziyet hâllerine sebep olan...
Ünsiyet
Ünsiyet, ilişki kurmak, arkadaşlık, dostluk mânalarına gelir. Sufiler için ise ünsiyet, kulun Hakk ile olan iman karibliğinde Hakk’ı, kulluğunun perdesi üzeri ...
Feda-i Can
Kulun Hakk için, O’nun dini ve sevdikleri için kendi canından muhabbetle feragat edişine feda-i can denir. Feda-i nefs ve feda-i candaki temel durum feragat etm...