Kab-ı Kavseyn nedir?

Halil İbrahim Genç

İki yay arası anlamına gelir. Bundan kasıt, ulvi âlemlerin bekâsına yükselmiş kulun, geçmiş bütün mertebe süreçlerine ve gelecek bütün mertebe süreçlerine aşkın kul oluşunda Hakk’ı nur deryasında, Hakk ile baktığı için kalbi yalanlamadan gözü kaymadan dikkatle zuhurda bulmasıdır. Bu mertebede iki yaydan kasıt, kulun geçmiş ve geleceğe aşkın olarak kulluğunda bulunuşudur. Ama kul, kulluk perdesinde üçüncü bir yay gibidir.

***

Bu mertebe ile Hz. Cem’deki zuhurda Hakk’ı bulma seyrinde kulun kulluk perdesinde bulunması bekâ seyrine ters değil midir? diye sorulursa eğer; hayır ters değildir. Hz. Cem’ cennet tecellisi ve kab-ı kavseyn lahut seyri olduğundan, bu mertebeler bekâ mertebeleri olarak işlenir. Bu da fenâ değil bazı bekâ âlemlerindeki (cennet, emir âlemi vb) seyirler veya o âlemlerde olan ilahi şahıs tavırlarının bu âlemde zuhur etmesi sebebiyledir.

Hususen belirtelim ki zatın tecellisi ile zatın ahadiyetine varım aynı şey değildir. Tecellide şahıs melâike tavrındadır; ahadiyetinde ise zat diriliğinde şuur olarak kendinde varlıktır. Melâike tavrı Hakk’ın ahadiyetine zeval vermez.

Olsa gerek ki fenânın tevhid mertebeleri seyrinde Zat mertebesine erenlerin tevhid-i zat dememeleri de ahadiyet sebebiyledir.

Kab-ı kavseyn mertebesindeki “yay”, kavil âleminde hilal olarak anlam bulur. Göklerde gerçekleşen bu seyir, küre-i arzda da kulun geçmişi olan meşreb seyirleri ile geleceği olan meşreb seyirlerine fakr olunduğundan, Hakk’ın kulun kulluk perdesi üzerinden kendisini tecelli değil de zuhurda gösterişi olarak vuku bulur.