Tevhid Mertebeleri nedir, Tevhid Mertebeleri ne demek?
Tevhid mertebeleri fenâ seyrinde hem müşahedede hem de amelde yaşanan kulluk perdesi seyirleridir.
Müşahedede tevhid mertebeleri:
1) Tevhid-i Ef’al: kulun kendisi de dahil olmak üzere bütün olay ve olguların ilişkilerinin fiillerini Hakk’ın fiilleri (Fail-i Hakk) olduğunun müşahedesi hâline denir.
2) Tevhid-i Sıfat: kulun kendi de dahil olmak üzere bütün olay ve olgularda Hakk’ın sıfatlarının tecelli ettiğini müşahede seyrine denir.
3) Tevhid-i Zat: kulun kendisi de dahil olmak üzere bütün olay ve olgular üzerinden Hakk’ı fiillerinde zuhurda bulma müşahede seyrine denir. Burada hususen belirtmek gerekir ki ahadiyeti ve vahidiyeti sebebi ile zat tevhid edilmez. Tevhid-i zat seyrinde Zat-ı Ahad’ın tavırları olarak fiillerinde zuhurda müşahede edilmesi söz konusudur.
Amelde tevhid mertebeleri:
1) Tevhid-i Ef’al: kulun ilahi ahlak üzeri fiillerde bulunmasına denir. Örnek: merhamet, cömertlik, affetmek, sevebilme, lkişileri suretleri üzeri değerlendirmeme, vb.
2) Tevhid-i Sıfat: kulun tevhid-i ef’al üzeri Hakk’ın sıfatları ile var olduğunun ve bu sıfatların Hakk ile kaim olduğunun bilincine gelmesine denir. Kul sıddikıyet üzeri Hakk ile sıfatlarında vuslat eder de veli makamına ererse eğer gözü, kulağı, ayağı, dili kalbinde tecelli eden Allah ile görür, duyar, yürür, konuşur ve anlar. Bu da tevhid-i sıfattır.
3) Zat: kul hakk’ın nurani tecellisinde kulluk perdesinden soyunur ve Hakk’a ererse eğer zat seyrindedir. Bu seyire özellikle tevhid seyri dememişlerdir çünkü tevhid kulun ademiyetinde, kulluk perdesinde gerçekleşir. Zat seyrinde tevhid olmaz çünkü Zat zaten kul ile birdir. Bu bağlamda “Biz ona şah damarından daha yakiniz” (Kaf, 16) ayetini yad ederiz.
Tevhid Mertebeleri ne demek? Paylaşın:Gınâ’
Gınâ’, çilede bulunan kulun muhabbetinin bitmesi sonucunda kalbinde tecelli eden bıkkınlık ve yorgunluk hâlidir. Bu hâl Hakk’ın rahmetinin bereketinden, kuluna ...
Havas-ül Havas
Zuhur makamına gelen ve marifetullah üzeri mevcudiyetlerinde yaşayan arif bi-llahlara denir. ...
Nafile İbadet
Nafile, nafi (menfaatli, yararlı, faydalı) kökünden kinaye mecburiyet olmadığı hâlde fazladan yapılan işe denir. Bu bağlamda nafile ibadet ise farzlar haricinde...
Zevk
Kulun irfanda Hakk’ın bildirmesi ile bilmesinin huzurunda bulunuşudur. Bu bağlamda zevk, mânada kavrayış olarak bilmenin neş’esidir....
Veli
Veli sahip, malik, muhafaza eden anlamına gelir. Bu bağlamda veli Cenab’ı Hakk’ın sahiplenmesinde O’nun uluhiyet ve rububiyet sıfatlarının melikliğinde melâikes...
Bekâ
Bekâ adı altında toplanan mertebeler şunlardır. 1) Bekâbillah: kulun, Hakk’ın nimetleri tavırlarında yaşayışı. Ahadiyete örtülü bir seyirdir. Kul fiillerde Hak...
Hanifilik
İslam her ne kadar toplumsal düzeyde şartlar ile biçimlenerek sureten ümmet olarak toplumsallıkta fıtrat dini olsa da, insan fıtratının sireti gereği hanifik ta...
Feda-i Nefs
Kulun mümin olarak ben merkeziyetçi doğrultuda menfaatçi olmadan Hakk için, O’nun dini ve O’nun sevdiği mümin kardeşleri için kendi nefsinin heva ve zannlarında...
Tekye
Tekye dayanılan, sığınılan yer demektir. Dergahtan kasıt pirin gönlü olmasından dolayı hem pir evi olan hem de taliplerin ibadet (zikir, farz ibadetler vb) ett...
Melek
Hakk, nurunun kuvvet açılımını belli sıfatlar ile biçimlendirdiğinden dolayı var edilmiş nurani saf ve arı mevcudatlara melek denir. Meleklerin başlangıcı Hakk’...