Abid - Kul nedir?
Abid hürlüğün zıddı olarak hizmet edene denir. Hizmet edene buyurulduğu içindir ki hizmet eden abide kul yani buyurulan olarak buyurulduğuna yönlendirilene denir.
Sufiler için abid iki türlüdür. Birinci abid irade-i külliye dairesinde, irade-i külliyeye iye; bilmiyerek irade-i cüziyesi ile amelde iken Hakk’a hizmet eden secde ehline denir. İkinci abid ise irade-i cüziyesi ile Hakk’ın irade-i külliyesini, ilahi emirler ve yasaklarda kabul ederek ibadette hizmet eden, bilerek Hakk’a secde ehline denir.
Birinci abd ehli, irade-i cüzziyesi ile nefs-i natıkada buyrukta bulunanlar olarak nefslerinin kuludurlar. İkinci abd ehli ise Hakk’ın emir ve yasaklarını gözeterek nefislerine hayrı buyuran, nefislerini hayra yönelten, nefislerine şerri men eden buyuruşu ile de şerrden uzak etmeye çalışan nasihat ahlakında Hakk’ın kuludurlar.
Nefs-i Natıka
Nefs-i natıka, gönül olan insanın irade üzeri vechelenmesinin tavır hâllerinden dolayı kendisine verilen kavramsal bir sıfattır. İnsan bağlı olduğu meşreblerin...
Hüzün
Hüzün, müminin çileli yaşam döneminde beden kabuğunda, sebat ve sabır hâli üzeri kederli ve sıkıntılı olduğu kabz hâlidir. Aşık kulun, Hakk’tan ayrılığı sebebi ...
Hür
Varoluş hakları doğrultusunda özgürce yaşayan kişiye hür denir. Lakin hür, sufiler için nefsinin keyfi irade hâllerinin esaretinden, sebep ve vesile dairesinde...
Nokta-i Kübra
Bütün âlemlerin insanda sonuçlanması ile, Hakk’ın küre-i arzda en mükemmel biçimde insanda tecelli etmesi sebebiyle insana nokta-i kübra denir. Hakk’ın nuru ile...
Yakinlik (Kurbiyet)
İbadetin sonucu olarak arınmış bir kalb ile Hakk’ı, imanı doğrultusunda müşahede etmenin ve O’na ermenin ve manevi yakinliğin hâl durumlarıdır....
Bast
Bast açma, yayma, gemişletme anlamlarına gelir. Kulun dünyevi ve manevi dertlerinden yana ferahlaması, nurani tecelli sonucunda ise şevk, aşk, zevk, irfan, fera...
İstihare
Ferdi hikmet üzeri müminlerin karşılaştıkları olaylar ve olgular karşısında, hayır üzeri nasıl hareket etmelerinin gerektiğini ve olay ve olguların hayır üzeri ...
Vahdet-i Kusud
Kasıd kasd eden, niyet eden ve isteyen anlamlarına gelir. Kasıddan kinaye kusud niyetler, ayrıştırmalar mânasında kullanılır. Vahdet-i Kusud, Hakk Teâla’nın mah...
Gınâ’
Gınâ’, çilede bulunan kulun muhabbetinin bitmesi sonucunda kalbinde tecelli eden bıkkınlık ve yorgunluk hâlidir. Bu hâl Hakk’ın rahmetinin bereketinden, kuluna ...
Sükut Üzeri Murakabe
Sükut üzeri murakabe etmek üç durumda gerçekleşir. Bunlar: 1) Kişinin beklentisi üzeri murakabe edişi ki bu bir eylemsizlik durumudur. Bu biçimde murakabede, m...