Tevazu nedir?

Halil İbrahim Genç

Huşu sahibi sufinin amellerinde edepli olarak kendine varlık vermemesine tevazu denir. Tevazu ehli, alçak gönüllü ve kibirsizdir. Sufinin mahvdan sonra kavuştuğu huşû siret hâlidir, tevazu ise huşû sonucu amellerinin suretteki hâlidir.

Edep tevazu ve huşûda makbuldür. Kişinin ibadetlerinde, halkla ilişkilerinde alçak gönüllü olarak şımarmadan ve kibirlenmeden amellerde bulunuşu tevazuyu gösterir.

Tevazu salikin tarikte yürümesinin himmet hâlidir. Salik aşkı ile tariktedir, tevazusu ile de himmet bulmuş olarak tariktedir. Salik aşkı ile Hakk üzerinden varlık bulan olarak Hakk’ı gözler. Tevazusunda ise halka, Hakk’a olan sevgisi sebebiyle mütevazi olması ile varlık bularak amellerdedir.

Tevazu ehli tâat ehlidirler. Allah’a ibadette (hizmet) itâatkardırlar. İtâatkar olmak ise kibirlenmeye engel olarak tevazuya sebeptir. Derviş itâatkar bir hâlde pir muhabbetinde tevazudadır. Talibin itâatkarlığı tevazusunda görülür.

Hususen belirtmek gerekir ki tâat ehlinin bir hâli de imtahan edildikleri hâl üzeri karşılaştıkları olay ve olguları değerlendirmeleridir. Tâat ehli imtihan edildiğinin hâli üzeri yaşamına tevazu ile yön verir. Tevazu ehlinin en güzel hâllerinden bir tanesi de hakikat karşısında mahvlarını sağlayacak her türlü ameli tereddütsüz yapmalarıdır.

Salikin karşılaştığı musibetler karşısında tevazusunu koruyarak Hakk’tan razı oluşu gönül genişliğine işaret eder. Tevazu gönül genişliğinin de işaretçisidir.